Een deel van mijn retro-computer collectie bestaat uit verschillende Commodore-64s. Een computer die ik als 12 jarige graag wou hebben.., maar ik nu pas leer ontdekken. Één van deze machines was een mooie tweedehands deal.

Een machine met datasette en floppy drive allemaal nog in doos. Ook zat er een extra doos bij met wat computer bric en brac. Naast een collectie cassettes met software en een hele collectie met EPROMs, de vorige eigenaar was een vervent brander van custom kernals, zat er ook een vreemd accesoire in dat ik nog niet eerder gezien had. Een beige doosje met een zwarte kabel met 9 pins joystick connector en heldere led, of bij nader inzien een IR ontvanger. Het kastje had enkel een label boven op met een afbeelding en opschrift Cheetah. Op de onderkant waren enkel 3 rubber voetjes gelijmd, maar geen label met opschrift/typenummer. In eerste instantie twijfelde ik of dit een gefabriceerd randapparaat was of eerder een doe-het-zelf project.

Omdat ik dacht dat het om een draadloze, IR gestuurd randapparaat begon ik te Googlen met steekwoorden zoals “infrared” “joystick” “c64” “cheetah” bij afbeeldingen zag ik echter het kastje dat ik voor me had liggen niet terug. Maar via de naam Cheetah, eigenlijk Cheetah Markting een Britse producent van randapparaat, veelal joysticks for the 8-bit computer generatie en ook geluid en muziek gerelateerde randapparatuur, kwam ik de Remote Action Transmitter (R.A.T.) op het spoor. De verschillende artikelen refereerde trouwens enkel naar de versie voor de ZX spectrum en meestal naar gedateerde foto’s van hoe dat ding er uit had gezien. Maar uiteindelijk vond ik ook een aflevering (#34) van de Paul Jenkinson’s “Spectrum Show” op Youtube waar dit apparaat uit de doeken wordt gedaan. Het bestaat uit een IR ontvanger in de vorm van een insteek module voor de ZX spectrum (die geen joystick poort had) en in plaats van een joystick een afstandbeding met joypad en vuurknop uitgevoerd als membraan knoppen. Toen ben ik toch nog eens in de doos en bric en brac gaan graven om te zien of ook een dergelijke afstandbediening kon vinden en inderdaad ik vond hem.

Deze afstandsbediening is identiek aan die zoals getoond in de “Spectrum Show” aflevering. De afstandsbediening krijgt zijn energie van een 9V blokbatterij en heeft twee IR transmitters op de voorzijde. Voor bediening heb je twee handen nodig omdat je met een duim de vuurknop bediend en de andere duim gebruikt voor het joypad. Het joypad is natuurlijk niet analoog zoals een “echte” joystick. Er zijn eight concrete posities die de joypad herkent en doorstuurt. In mijn geval is de ontvanger die het speciaal maakt, omdat hij waarschijnlijk op alle machines met een 8 pin joystick poort (Commodore, Atari) toe te passen is, ipv de specifieke ZX spectrum insteek module. Maar goed, zou dit ding willen toepassen? Met het idee uit het jaar 1984 van een draadloze spelbesturing is het zijn tijd ver vooruit. Draadloze controllers zijn pas gemeengoed geworden met de vijfde generatie consoles in 2005-2006. De uitvoering van het idee uit 1984 is niet best en eigenlijk meer een gimmick. Het feit dat je het ding met twee handen moet gebruiken en goed moet richten, om dan alsnog getrakteerd te worden op een slechte respons tijd, maakt het eerder tergend dan iets bruikbaars. Het apparaat is inderdaad op een afstand te gebruiken, maar op die afstand staat je toch wel te turen naar je kleine CRT uit die tijd. Nee, de R.A.T. is voor mijn gevoel een ondier. Waarschijnlijk zijn er daarom weinig van over en dat maakt hem dan weer zeldaam.

Op één van de wervende advertenties voor de R.A.T., zag ik Patent Pending staan, wat mijn interesse wekte omdat ik goed mijn weg weet in de verschillende octrooi databases. Zou ik het octrooi op die apparaat kunnen achterhalen? Ja, het Britse octrooi no.2158667 ingediend door Cheetah Markting op 3 mei 1984 en toegekend op 20 januari 1988, beschrijft de draadloze game controller. Echter de configuratie in de tekeningen wijkt wel af van de apparaat dat op de markt verscheen. De controller was eerder een joystick dan een joypad. Een joystick met twee vuur-knoppen op het handvat wat bewegen en vuren met één hand mogelijk zou maken. Echter ik begrijp dat dit ontwerp tot problemen geleid zou hebben. Zo als eerder gezegd kan de infrarood zender enkel acht concrete posities encoden en doorsturen naar de ontvanger. Om dit voor een joystick, die in principe een oneindig aantal subposties kan innemen, te ondervangen, wou men een trukje uithalen. De joystick kan niet vrij rond bewegen maar een acht puntige ster in de voet leid de gebruiker van de joystick naar één van de 8 posities als men het pookje uit het centrum beweegt, van de ene naar de ander positie is dan ook enkel mogelijk door terug door het centrum te gaan. Dit lijkt een onschuldig idee maar iedere joystick gebruiker weet wat het senario zal zijn als je hiermee begint te spelen in de “heat of the moment” ga je kracht zetten en breekt het pookje of de voet. Ik vraag me af of men zich dit gerealiseerd heeft en zo op de joypad is terecht gekomen of dat er toch joystick prototypes gemaakt zijn die na een korte marteling kapot gingen. We zullen er waarschijnlijk nooit achter komen.